airplanebooksbriefcase business cogs cross election entertainment fish house law lockmedicalpeopleselfservices socialtax

Sanigorneq

Alloriarnerit annikitsut ilorraap tungaanut tikkuartut! 

Alloriarnerit annikitsut ilorraap tungaanut tikkuartut!

Aqqut nassaariuk

Sanigornissamut periaaseq pitsaasoq tassaavoq alloriallattaarneq. Alloriallattaanerit maannak­kut ileqqut atugarilersimasanni allannguutaap­put – allannguutit, illit inooqataaffigerusutatit siunissarlu ungasinnerusoq isigalugu ingerlassinnaasatit. Periaaseq taanna alloriallattaarner­nik imalik allannguutissanik suliani allani ajunngitsumik atorluarneqarsinnaassasut ilimanarpoq, sanigorsarnerinnarmiunngitsoq.

Alloriallattaarnerit kinguneqarluartuusarput
Alloriarnerit mikisut pitsaanerit, mikisutut isigisatit, timippilli angisuutut malugisai.

Tassanngaannaq nutaamiileriataarputit
Alloriallattaarnernik periaaseqarnissap tunuan­niippoq, annikitsunnguanik alloriallattaanerit pitsanngortikkiartuaartittuarnissaat. Taamaa­liornikkut siornatigut angisooq alloriarnerlu passukkuminaatsoq, tassaalissaaq alloriarneq mikisoq allannguut arriitsumik atulerukku allo­riallattaarnerillu atugarilerukkit.
Isiginiartakkit aqussinnaasatit
Aqussinnaasatit tassaapput nerissallugit aala­jangiussatit aamma imissallugit kiisalu timinnik aalatitsinerit. Allannguutit annikitsut eqqortut ulluinnarni inuuninni suliarisassanni taakkunani suliarigukkit, piffissap ingerlanerani sanigoriartuaassaatit.
Taamaat tumik: Alloriallattaar­ninnut sammivitit aamma nukitit sammitikkit sanigornisssallu nammineq takkuttussanngorti­guk. Nukittuffigisatit isiginiarnerukkit, aamma allat tamaasa allannguiniarninnit maluginiak katit, nuannersutut misigisatit.

Kisimiillutit imaluunniit allat peqatigalugit?
Aalajangerniaruk kisimiillutit allalluunniit peqatigalugit qanoq iliuusissat suliariniarnerit. Nam­mineerlutit akisussaaffik tigusariaqarpat kisianni inunnit allanit ulluinnarni qanillugit inooqa­tigisannit tapersersorneqarneq iluaquterujussuusarpoq. Allanilli peqateqarneq iluaqutaalluassaqaaq atukkat assinginik atugaqartunik.
Timippit ileqquliussimasallu najumminiarsariuaannassavaatit
Ileqqorilersimasalli nukingat angeqaaq, ileqqo­rilersimasallu peerneqarsinnaanngiusartut pigiinnarsinnaanerat ajornanngitsuaraavoq. Peqataanillu ullutsinni inuiaqatigiit inuuffigisat ajornannginnerutittorujussuuaat inooriaaseqarnissaq kalorialikkaanik nerisaqarnissaq aamma imeruersaateqartarnissaq – timimillu aalatitsi­sarneq annikitsuararsuaq.

Inuunerit nammineq takkuttartoq unitsiguk
– Inuunerillu uunga sammitileruk
Ullut tamaasa nerisassanik periarfissat 200­-nit amerlanerusut isummerfigisarpatit. Taassuma­lu qaavatigut timip aalatissinnaanissaanut uninngatiinnarnissaanullu periarfissat arlalissuup­put. Eqeersimaarlualaaruit toqqaaniarninni, taava alloriangaatsiariissaatit. Toqqaasarnippit amerlanerpaartaat nammineerlutik takkuttar­tuupput. Pisiniarputit, nerisassiorputit, puugut­tamullu nerisassat pisarpatit, sutorniartarfimmi nerisarputit, nerillusarputit, imerlutit, aalasar­putit issiasarlutillu aalanngingajallutit eqqarsaatigeqqaanngikkaluarlugu. Eqqarsaqqaanngik kaluarlunili iliuuseqaannartarneq unitsissinnaavat eqqarsaqqaalaartarnerlu atulerlugu. Eqqu­manissat pisariaqarpoq, iliuutsitit qanoq ittuusut nalunagit massakkullu pisunut eqqumallutit. Sanigussaguit pisariaqartippat nerisassanik, najugassannik, aalanissannik aamma inooriaat­ sinniileqquni allani annikitsunik angisuunillu toqqaasarnippit katinnerat suusoq.

Iliuutsinnut eqqummanerulernissat aallar- tissinnaavat imminut aperisalernikkut:
• Massakkorpiaq suut periarfissaraakka? Pisi­ niaraangavit taamatut imminut aperisassaatit, nerisassioraangavit, puuguttat nerisassannik immeraangakku, neriniartarfimmiikkaangavit, kaassuataaraangavit, elevatorimukaraangavit, suliffinnukaraangavit, il.il. Naatsumik oqaatigalugu: oqimaassutsinnut sunniuteqartussamik sumiiffimmi arlaanni sussanerlutit aalaja­ngerniartussanngoraangavit. Ullup ingerlanerani arlaleriarlutit taamatut imminut aperisarneq ileqqunngortikkukku, paasisimalissavat sunis­sannik nammineq qinersinissannut kiffaanngissuseqarnerit – aaqqiissutissanillu nassaassaatit ilinnoqqissaaq naapertuuttunik.

Tunngaviusut pingaartut

TUNNGASVIUSUT PINGAARTUT
— Anguniagaqartillutit ileqqorilersimasannik allannguutissanik atuuttuaannartussanik angu­ niaaneq, taamaalillunilu aamma oqiliartortuar­ nissannik.


Ajunngitsuussaguni piumasaqaataanngilaq eqqoqqissaartuunissaa.
Oqilinissannut malitassap ”eqqoqqissaartup” malittarinissaa pisariaqanngilaq. Sammivilli eqqortoq ingerlaffigiinnassavat. Eqqaamallugu, siumut marlunnik alloriarneq kingumullu ataat­simik alloriarneq ataatsimut isigalugu ataatsimik siumut alloriarneruvoq. Allorninnguit nuannaarutigisakkit.

Sunaluunniit ajornartitaanngilaq
Nerisassanik aalajangersimasunik nerisinnaanis­sannik, illigisannik, imminut inertinngisaanna­rit. Uagut inuit nerisinnaasarpugut taakkorpia­nik, immitsinnut nereqqunngisatsinnik, anner­ tusillugit nerisarluta. Sungiusaruk mamarluartut mamarsavillutit nerinissaanik imminut assuari­nak/nalunngeqatigiinnissutsit innarlinngikka­luarlugu – pisarnittuulli minnerusumik nerigit. Nerisassat ulluinnarni nerisartakkattut isigikkit (soorlu paarnat, naatitat aamma karritatse­ qummarlukkat (fuldkorn) aamma nerisassat qa­qutigoortut (soorlu kaagit, mamakujuttut aamma sukkulaatit) – nerisassat ”inerteqqutaan­ ngitsunut” ”iner teqqutaasunullu” immikkoorteqinagit.

Suut tamarmik ajunngitsumik tunisarpaatit
Ileqqut ilaat ileqqutut ajortutut nalilinngisaan­nakkit. Suna tamaat isigalugu ileqqut tamarmik ajunngitsumik tunisarpaatit. Assersuutigalugu sukkulaatip iluarisimaarinninnermik, akissarsias­sannik eqqissinermilluunniit tunisinnaavaatit/sunnersinnaavaatit. Kisianni oqilinissat siunerta­rigukku, taava imminut aperigit: peqqinnerule­ rumallunga pissarsiassap assinga qanoq ilillugu pissarsiarisinnaavara?

Piumassuseqarnerit akueriuk
Ilaanneeriarluni mamartunik kaanneq pissusis­samisuuginnartuuvoq. Tamanna ilaatigut pissu­teqarpoq qaratsami ilaani piumassuseqarner­mut immikkoortortaq ilorrisimaartinneqarnis­ saminik piumasaqartoq. Eqqarsaatigiguk ma­martut suut nererusunnerlugit, taamapiumassuseqarnerit/pissarserusunnerit naam­massisaqarfigerusullugu. Imaluunniit nerinngik­kaluarlutit allatut iliuuseqarsinnaavutit, aamma ilorrisimaarnissannik pissarsiaqarfiusumik.

Nammagittarit
Anguniagaanngilaq sukkasuumik aamma an­nertuumik sanigorneq, amerlasuutigut sukka­ suumillu assullu puallarnermik kinguneqaannartartoq. Anguniagaavoq ungasinnerusoq isiga­lugu sanigornissaq. Piffissaq atugassaq atoruk eqqaamajullu sanigornissaq kisimi angunia­gaanngimmat. Siullerpaatut pineqarpoq ajor­nanngitsumik ajunngitsumik atugaqarnissaq.
Imminut eqqartuutissanngilatit
Qanoq iliornerit qanorlu iliunnginnerit eqqar­ tuuttutut inniaqinagu. Annerusumik misiliinna­ ruk pissutsit taamaattuuinnarnerat paasiinna­ ruk imminut sakkortuuliorfiginak. Arlaat iluat­ sinngippat, akueriinnaruk misiligullu allamik iliuuseqarneq.

Alapernaatsuugit
Alapernaatsuugit, ammasoq ileqqutoqqannullu periarfissannullu tunngatillugu misileraasoq. Il­lit kisivit ilisimavat ilinnut suna pitsaanerpaanersoq. Illit tassuuna ilisimasalissuuvutit. Periarfis­sat assigiinngitsut misilerakkit, misileraajuarillu, ilinnorpiaq misigisaq pitsak.

Ingerlaannarit
Iluarneruvoq iluatsittut ilanngui suliarisarukkit, ingerlattuarsinnaasatit, amerlasooriarlutit allanngortitsisarnissanninngaanniit nalunagu ingerlannaviarnagit. Amerlanerimmi puallaqqittarput ileqqut nutaat najummiinnarsinnaasannginnamikkit. Taamaattumik ullut tamaasa eqqaasit­ tassaatit iluaqutigiligassannik, peqqinnarneru­ sumik inuuneqalersutit sanigoriartortutillu.
Aallaqqaataaniinnaanngitsoq, kisianni aamma anguniakkat angugaangakku.


Annertussutsit killilersorniarlugit isumatsialaat

Pisiniaraangavit

  • Nerisassarsiniarnerit aamma nerisassatit siuningaaniilli pilersaarusiukkit
  • Pisinianngisaannarit kaallutit.
  • Pisiarisakkit pisiarerusutatit annikitsukkuu­taarlugit.
  • Nerisassanik igariikkanik angerlaatassannik pisinngisaannarit ilinnik ussernartorsiortitsi­ sussanik.
  • Neqeroorutit mianersuutikkit amerlasuun­ ngorlugit pisiareriataarsinnaasatit, ass., ”Sukkulaatit angisuut pingasut pisiarikkit ataaseq akilernagu”.

Nerigaangavit imeraangavillu

  • Puuguttat, skålit immiartorfiillu minnerusut atortakkit.
  • Nerisassat suli iggavimmiitillutit puugutas­sannut ilissavatit, siatsivillu igarlu kissarsuutip qaavaniitiinnartakkit.
  • Tamussernippit kingorna ajassaatit atukkatit nerriviup qaanut ilisakkit, oqummerseqqinnisavit tungaanut.
  • Nerisatit tamualluartakkit. 
  • Sukkaatsumik tamuasarit unikkallartarlutillu, taamaalillunilu naappit qaratsannut qaarsil­lannerit pillugu ilisimatitsisarnissani angumerisinnaaniassammagu – nerivallaalertinnak.
  • Nerinerpit nalaani allanik sammisassarsiorna­veersaarit, ass. TV.
  • Piffissani aalajangersimasuinnarni nerisarit. Kaakkunnaarnissaannarpit tungaanut.
  • Angerlarsimaffinni nerisarfiit aalajangersima­soq nerisarfigiuk, ass. nerrivimmi.
  • Nerinerit naammassiniariaraangakku nerrivik qimattassavat.
  • Nerisappit sinneri nillataartitsivimmut ilina­ suartakkit, nerereeraangavit.

Anigaanni

  • Fiistertinnak, feriartinnak imaluunniit allani katersuuffinni neringaatsiarfiusartunut peqataatinnak, siuningaaniit eqqarsaatigiuk suna nerissanerlugu imissanerlugulu.
  • Sungiunniaruk inussiarnersumik naameersinnaanissat. Assersuutigalugu oqartarit.: “Mamarluinnarpoq, qaarsillappungali”.
  • Tigoriaannarnik neriniarfiit buffiit namminer­lu tigooraannarlugit neriniarfiit mianersuutik­kit nerivallaarfigisinnaasatit.
  • Grillbarit iserfiginaveersaakkit, iffiortoq allallu ussernartorsiorfigineqarsinnaasut. Aqqusineq alla ingerlaffigisaruk.

Allanik suliaqaraangavit

  • Eqqarsaateqarit nerisassaanngitsunik. Eqqar­saatitit soqutigisannut allanut sammitikkit.
  • Mamartutulerusunnaveersaarit. Mamakujut­tut isiginngisannut inissikkit. 
  • Eqqaamajuk ilaatigut kaalaartarneq uloriananngimmat.
  • Allanik nerisassaanngitsunik allanilli soquti­gisannik imalinnik sammisassarsiorit.
  • Nerinak aamma nuannarisannik allanik suiaqarit. Ass. allat ilagikkit, nipilersortunik tusarnaarit, qitinneq, tiinganeq, tagiartortigit, kis­sartutsiarsuarmut uffarit, filmerit, qarasaasia­mik pinnguarit, tiitorit, pisuttuarit, pinngua­rit, atisarsiniarlutit pisiniarfinniigit, nalaasaarfimmi sinngusarit imaluunniit nuannersumik atuakkamik sammisaqarit (nerisassiornermut sanigorsarnermullu tunngasuunngitsunik).